Liên Thành
Cựu Tư lệnh Quân đoàn Vũ trang Liên hợp 58 của Nga, Thiếu tướng Ivan Popov tuyên bố trong đoạn băng ghi âm bị rò rỉ rằng Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã sa thải ông vì đã bày tỏ sự bất bình dai dẳng về các vấn đề ở tiền tuyến phía tây Tỉnh Zaporizhzhia Ukraina với các chỉ huy cấp cao.
Thành viên Duma Quốc gia Nga và cựu Phó Tư lệnh Quân khu phía Nam của Nga, Trung tướng Andrei Gurulev đã tiết lộ tin nhắn âm thanh của ông Popov vào ngày 12 tháng 7, trong đó ông Popov tuyên bố rằng mình bị sa thải vì bày tỏ sự bất bình về việc lực lượng Nga không được hỗ trợ và ông đã bị thay thế bằng Trung tướng Denis Lyamin.
Popov tuyên bố rằng ông đã bày tỏ lo ngại với “cấp cao nhất” của bộ chỉ huy Nga về việc Nga thiếu năng lực tác chiến phản pháo, không có trạm trinh sát pháo binh, về thương vong đáng kể của Nga do hỏa lực pháo binh Ukraina và các vấn đề khác.
Ông Popov tuyên bố rằng ông đã chọn lên tiếng nhân danh những đồng đội đã chết của mình thay vì “im lặng hèn nhát”. Các nguồn tin Nga trước đó tuyên bố rằng Tổng tham mưu trưởng Quân đội Nga, Tướng Valery Gerasimov đã cách chức ông Popov vì bày tỏ lo ngại về nhu cầu luân chuyển quân ở phía tây tỉnh Zaporizhzhia, Ukraina.
Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh ISW, ông Popov được cho là đã phân phát đoạn ghi âm cho nhiều đối tượng khác nhau bao gồm chỉ huy, nhân viên và cựu chiến binh của Quân đoàn Vũ trang Liên hợp 58. Ông Gurulev, cựu Tham mưu trưởng của quân đoàn, đã đăng đoạn ghi âm lên kênh Telegram của mình vào ngày 12 tháng 7, sau đó một số tiếng nói nổi bật của cộng đồng dân tộc chủ nghĩa cực đoan ở Nga đã chỉ trích Gurulev vì đã vi phạm tính tôn nghiêm của một cuộc trò chuyện riêng tư.
ISW nhận định, việc ông Popov lựa chọn gửi tin nhắn âm thanh cho nhiều người trong cộng đồng cựu chiến binh Nga cho thấy rằng ông ấy có thể đã sử dụng các kênh không chính thức hoặc không an toàn để phân phối thông điệp này và ông ấy có thể đã nhận thức được rủi ro khi sử dụng các kênh như vậy cho một lượng khán giả được cho là hạn chế.
Ông Gurulev là một tiếng nói nổi bật trong cộng đồng cựu chiến binh Nga, người trước đây đã chỉ trích việc tiến hành chiến tranh của Bộ Quốc phòng Nga. Một blogger quân sự cho rằng ông Popov đã cố tình phát hành đoạn tin nhắn để chứng minh rằng mình không sợ cơn thịnh nộ của bộ chỉ huy quân sự Nga. Một nguồn tin của Nga đã tiết lộ những bất bình của ông Popov và báo cáo về việc ông bị sa thải vào ngày 11 tháng 7 trước khi đoạn ghi âm bị rò rỉ, điều này có thể gợi ý rằng ông Popov có thể đã cố tình để thời điểm xảy ra vụ rò rỉ là ngày 12 tháng 7.
Ông Popov tự gọi mình là “Spartak” – tên gọi lâu năm của ông – và cấp dưới của ông là “đấu sĩ”, có khả năng cố tình gợi lại ký ức về thủ lĩnh nổi dậy nô lệ La Mã Spartacus. ISW cho rằng ông có thể đã sử dụng cách so sánh này để nhấn mạnh sự miêu tả bản thân mình là khác biệt với bộ chỉ huy quân sự kém cỏi và gây hại của Nga.
Popov tuyên bố rằng “chỉ huy [quân sự] cao cấp nhất” của Nga (có thể ám chỉ ông Gerasimov) đang tấn công các lực lượng Nga từ phía sau, khi họ phòng thủ trước cuộc phản công của Ukraina ở tiền tuyến, và tự cho rằng, mình có nghĩa vụ về mặt đạo đức phải nêu mối quan ngại của mình với bộ chỉ huy quân sự Nga.
Việc ông Popov miêu tả mình là một thủ lĩnh nổi dậy với những bất bình chống lại Bộ Quốc phòng Nga – dù cố ý hay không – gợi nhớ đến ông Yevgeny Prigozhin của Tập đoàn Wagner trong cuộc nổi dậy vũ trang ngày 24 tháng 6 của mình. Tuy nhiên, đáng chú ý là ông Popov không có mối liên hệ nào được biết đến với Wagner hoặc ông Prigozhin.
ISW nhận định, tiền lệ ngày càng tăng về việc các chỉ huy cấp dưới của ông Gerasimov thực hiện hành vi bất phục tùng hoàn toàn để đạt được các mục tiêu mong muốn, có thể là kết quả của việc khuyến khích các chỉ huy vi phạm chuỗi mệnh lệnh. Các chỉ huy Nga có thể đang ngày càng giành lấy sự an toàn của lực lượng của họ vào tay mình trước những thất bại liên tục của Bộ Quốc phòng Nga trong việc giải quyết các vấn đề cố hữu với nỗ lực chiến tranh của Nga ở Ukraina.
ISW cho rằng, hệ thống chỉ huy ngày càng mong manh của Nga có thể dẫn đến một cuộc khủng hoảng chỉ huy và kiểm soát nghiêm trọng trong tương lai, trong đó sự ủng hộ của các chỉ huy chiến trường đối với bộ chỉ huy quân sự Nga có thể ngày càng trở nên ít đi.